آیا بین تصویر بدنی و اختلالات خوردن رابطه‌ای وجود دارد؟
در حالی که کمبود تصویربدنی مثبت و عزت نفس پایین از عوامل خطر بالقوه برای اختلالات خوردن محسوب می‌شوند، اما تنها عوامل مؤثر در این زمینه نیستند. نارضایتی از بدن می‌تواند خطر ابتلا به رفتارهای غذایی نامنظم یا اختلالات خوردن را افزایش دهد. با این حال، تصویر بدنی به تنهایی علت اختلالات خوردن نیست؛ بلکه معمولاً یکی از چندین عامل تأثیرگذار است.
حتی افرادی که تصویر بدنی سالمی دارند نیز ممکن است دچار اختلال خوردن شوند.
عواملی که می‌توانند بر تصویر بدنی تأثیر بگذارند.
تصویر بدنی به افکار، احساسات و ادراکات شما نسبت به بدن‌تان مربوط می‌شود؛ یعنی اینکه چگونه به نظر می‌رسد، چگونه کار می‌کند، چه احساسی دارد و چگونه عمل می‌کند.
چندین عامل می‌توانند بر تصویر بدنی تأثیر بگذارند، از جمله:
- عوامل فردی-اضطراب، خودادراکی، میزان رضایت از زندگی
- عوامل ارتباطی- روابط شما با دوستان، خانواده و دیگران
- عوامل محیطی-نمایش در رسانه‌ها، نهادهای فرهنگی، فرهنگ آکادمیک یا حرفه‌ای
کمبود تصویر بدنی مثبت می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد، از جمله:
- استانداردهای زیبایی غیرواقعی
- سرزنش بدن توسط نزدیکان یا در رسانه‌ها
- نگرش‌های خانوادگی نسبت به وزن و رژیم غذایی
- نوع برخورد در محیط‌های آموزشی یا حرفه‌ای
عواملی که بر تصویر بدنی تأثیر می‌گذارند پیچیده‌اند و از فردی به فرد دیگر متفاوت هستند. اگر در رابطه با تصویر بدنی خود مشکل دارید، مشاوره می‌تواند مکان مفیدی برای پردازش این مسائل باشد.
نقش تصویر بدنی در برخی از اختلالات خوردن
برخی از اختلالات خوردن، مانند بی‌اشتهایی عصبی (anorexia nervosa) و پرخوری عصبی (bulimia nervosa)، ممکن است شامل تمرکز شدید بر وزن و ظاهر باشند.
به عنوان مثال، یک مطالعه در سال ۲۰۲۲ نشان داد که تصویر بدنی پایین در افراد مبتلا به بی‌اشتهایی عصبی شایع‌تر از جمعیت عمومی است. همچنین، مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۳ نشان داد که زنانی که تصویر بدنی مثبت پایینی دارند، بیشتر در معرض توسعه الگوهای غذایی نامنظم هستند.
با این حال، یک تصور غلط رایج این است که همه اختلالات خوردن به کنترل وزن و ظاهر مربوط می‌شوند.
متخصصان سلامت بسیاری از اختلالات، مانند اختلال اجتنابی/محدودکننده مصرف غذا (ARFID) و پیکا (Pica) را بر اساس رفتار فرد تشخیص می‌دهند، نه بر اساس تصویر بدنی.
عوامل دیگری که ممکن است خطر ابتلا به اختلالات خوردن را افزایش دهند شامل موارد زیر هستند:
- سن: اختلالات خوردن می‌توانند در هر سنی رخ دهند، اما در دوران نوجوانی و اوایل بزرگسالی شایع‌تر هستند. اختلال اجتنابی/محدودکننده مصرف غذا بیشتر در کودکان نوپا و خردسال دیده می‌شود.
- سابقه خانوادگی: داشتن سابقه خانوادگی اختلالات خوردن می‌تواند احتمال ابتلا به آن‌ها را افزایش دهد.
- رژیم‌گرفتن افراطی: رژیم‌های غذایی سخت می‌توانند منجر به رفتارهای غذایی نامنظم و اختلالات خوردن شوند.
- وضعیت روانی: بسیاری از افراد مبتلا به اختلالات خوردن دچار مشکلات روانی همزمان مانند اختلالات اضطرابی یا وسواس فکری-عملی (OCD) هستند.
- تروما: رویدادهای آسیب‌زا و استرس شدید ممکن است منجر به ایجاد یک اختلال خوردن شوند.
علائم تحریف تصویر بدنی، بدریخت انگاری و اختلالات خوردن
علائم اختلالات خوردن و الگوهای غذایی نامنظم می‌توانند رفتاری، احساسی و جسمانی باشند. این علائم بسته به نوع اختلال و فرد متفاوت است، زیرا همه افراد تجربه یکسانی از اختلالات خوردن ندارند.
علائم رفتاری:
- پختن غذا برای دیگران بدون خوردن آن
- انکار احساس گرسنگی
- پوشیدن لباس‌های چندلایه برای پنهان کردن وزن یا گرم نگه داشتن بدن
- ورزش بیش از حد
- بهانه آوردن برای اجتناب از وعده‌های غذایی
- ابراز نیاز به سوزاندن کالری
- جستجوی وسواس‌گونه درباره تغذیه و کاهش وزن
- امتناع از خوردن برخی از غذاها
- محدود کردن شدید مقدار و نوع غذاهای مصرفی
- استفاده مکرر از سرویس بهداشتی بعد از غذا
علائم احساسی:
- احساس گناه و شرم نسبت به عادات غذایی
- ترس شدید از افزایش وزن یا چاق شدن
- مشغولیت ذهنی با وزن، غذا، کالری، چربی یا رژیم غذایی
- وسواس در مورد کاهش یا افزایش سریع وزن
- وسواس در مورد ظاهر فیزیکی و نحوه درک بدن توسط دیگران
علائم جسمانی:
- وزن بدن به طور غیرعادی کم یا زیاد
- نتایج آزمایشگاهی غیرعادی (کم‌خونی، سطوح پایین هورمونی، پتاسیم کم، تعداد پایین سلول‌های خونی، ضربان قلب کند)
- پینه‌های روی مفاصل انگشتان (نشانه‌ای از ایجاد استفراغ عمدی)
- مشکلات تمرکزی
- سرگیجه
- خشکی پوست، ناخن‌ها و مو
- غش‌های مکرر
- احساس دائمی سرما
- بیماری‌های مکرر
- احساس خستگی و کمبود انرژی
- نامنظم شدن یا قطع شدن قاعدگی
- ضعف عضلانی
- مشکلات خواب
- گرفتگی معده و سایر مشکلات گوارشی
- کاهش یا افزایش وزن ناگهانی
این علائم می‌توانند به شما کمک کنند تا متوجه شوید که آیا شما (یا یکی از عزیزان‌تان) نیاز به کمک دارید، اما فهرستی جامع نیستند و همه افراد مبتلا به اختلال خوردن این علائم را تجربه نمی‌کنند.
چه زمانی باید با یک متخصص سلامت مشورت کرد؟
اختلالات خوردن نیاز به درمان حرفه‌ای دارند. در صورت عدم درمان، این شرایط می‌توانند باعث اثرات بلندمدت بر سلامت جسمی و روانی شوند. اگر فکر می‌کنید که ممکن است به کمک نیاز داشته باشید، همین فکر کردن به این موضوع می‌تواند نشانه‌ای باشد که باید حمایت دریافت کنید.
بنابراین، اگر تصویر بدنی یا عادات غذایی شما باعث شده که درباره دریافت کمک حرفه‌ای فکر کنید، بهتر است یک وقت ملاقات تعیین کنید. همچنین، در صورتی که موارد زیر را تجربه می‌کنید، مراجعه به متخصص توصیه می‌شود:
- نگرانی مداوم درباره ظاهر یا وزن خود
- احساس بی‌ارزشی، افسردگی یا بی‌فایده بودن
- آسیب رساندن عمدی به بدن خود
- اتخاذ اقدامات افراطی برای اجتناب از دیدن یا نشان دادن بدن‌تان
- صرف زمان زیادی برای فکر کردن، پنهان کردن یا بررسی مداوم بدن و ظاهر خود، به حدی که در فعالیت‌های روزمره‌تان اختلال ایجاد کند
دریافت کمک حرفه‌ای می‌تواند اولین گام برای کمک به خودتان در جهت احساس بهتر و عملکرد مطلوب‌تر باشد.
مطالب این سایت صرفاً جهت اطلاع‌رسانی است و نباید به عنوان جایگزینی برای تشخیص، تجویز یا درمان پزشکی در نظر گرفته شود. برای مشکلات پزشکی، حتماً با پزشک متخصص مشورت کنید.
دیدگاه کاربران