هایپرپیگمنتیشن: انواع، علل، روش‌های درمان و...
هایپرپیگمنتیشن نامی است که متخصصان پوست به بخش‌هایی از پوست که تیره‌تر از نواحی اطراف آن است اطلاق می‌کنند. انواع هایپرپیگمنتیشن به دلیل ایجاد لکههای ناشی از افزایش سن، ملاسما و التهابات پوستی به وجود میآیند. هر کدام از این عارضههای پوستی دلایل متفاوتی دارند و طیف وسیعی از محصولات و روش‌های درمانی برای از بین بردن آن‌ها وجود دارد که در ادامه این مقاله به معرفی آن‌ها می‌پردازیم.
هایپرپیگمنتیشن چیست؟
هایپرپیگمنتیشن زمانی اتفاق می‌افتد که پوست ملانین (رنگدانه‌ای که به پوست رنگ می‌دهد) بیشتری تولید کند. این عارضه میتواند سبب شود بخش‌هایی از پوست تیره‌تر از نواحی دیگر به نظر برسند. هایپرپیگمنتیشن یک بیماری شایع پوستی است و میتواند در هر نوع پوستی اتفاق بیفتد. برخی از انواع هایپرپیگمنتیشن از جمله ملاسما و لکههای ناشی از تابش آفتاب، بیشتر بر نواحی از پوست که در معرض نور خورشید قرار دارند، از جمله صورت، بازوها و پاها ظاهر می‌شوند.
سایر انواع هایپرپیگمنتیشن بر اثر آسیب یا التهابات پوست از قبیل بریدگی، سوختگی، آکنه یا لوپوس ایجاد می‌شود. این نوع از هایپرپیگمنتیشن میتواند در هر نقطه از بدن رخ دهند. وجود رنگدانه اضافی در برخی از نواحی پوست معمولاً بی‌ضرر است، اما گاهی اوقات میتواند نشان دهنده بیماری دیگری باشد.
برای پیشگیری از هایپرپیگمنتیشن یا جلوگیری از پررنگ شدن چه باید کرد؟
- از قرار گرفتن در معرض آفتاب خودداری کنید. برای محافظت از پوست و جلوگیری از تیره شدن آن از کرم ضد آفتاب با SPF 30 یا بالاتر استفاده کنید.
- پوست خود را دستکاری نکنید. برای جلوگیری از ایجاد هایپرپیگمنتیشن پس از بروز هر گونه آسیبی به پوست از جمله جراحت یا جوش، از دستکاری آن خودداری کنید.
چگونه هایپرپیگمنتیشن کاهش می‌یابد؟
اگرچه هایپرپیگمنتیشن بی‌ضرر است، اما برخی از افراد مایل به درمان آن هستند. طیف وسیعی از روش‌های درمانی حرفه‌ای و خانگی وجود دارد که می‌توان از آن‌ها استفاده کرد. برای روشن کردن لکههای تیره پوست و رفع هایپرپیگمنتیشن می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:
کرم‌های موضعی
بسیاری از افراد از کرم‌های موضعی برای درمان هایپرپیگمنتیشن استفاده می‌کنند. کرم‌های موضعی، محصولاتی هستند که پوست را روشن می‌کنند، مانند:
- آزلائیک اسید
- کورتیکواستروئیدها
- هیدروکینون
- اسید کوجیک
- رتینوئیدها، مانند ترتینوئین
- ویتامین C
بهتر است برای انتخاب کرم‌های موضعی و آشنایی با مواد تشکیل‌دهنده این کرم‌ها که متناسب با پوست شما باشد از یک متخصص پوست مشاوره بگیرید.
درمان‌های زیبایی
برخی از درمان‌های زیبایی نیز می‌توانند پوست را روشن کنند و هایپرپیگمنتیشن را کاهش دهند. درمان‌های زیبایی برای کاهش هایپرپیگمنتیشن عبارتند از:
افرادی که قصد انجام یکی از این شیوه‌های درمانی را دارند، باید در مورد روش انجام و عوارض جانبی آن با یک متخصص پوست مشورت کنند.
درمان‌های خانگی برای هایپرپیگمنتیشن
با استفاده از داروهای طبیعی هم می‌توان نواحی را که دچار هایپرپیگمنتیشن شده‌اند، بهبود بخشید.با این حال، مطالعه علمی درباره کارکرد واقعی آن‌ها صورت نگرفته است.
هرگاه می‌خواهید از یک داروی جدید روی پوست خود استفاده کنید، مقدار کمی از محصول مورد نظر را روی بازوی خود تست کنید و در صورت عدم مشاهده حساسیت، از آن برای پوست صورت استفاده کنید.
گیاه شیرین بیان
استفاده از عصاره گیاه شیرین بیان میتواند در کاهش هایپرپیگمنتیشن مؤثر باشد. تحقیقات نشان می‌دهد که عصاره شیرین بیان به نام گلابریدین میتواند اثرات ضد التهابی، آنتی اکسیدانی و سفیدکنندگی پوست داشته باشد.
می‌توانید از کرم‌های حاویگلابریدین بعد از مشاوره با متخصص پوست، برای درمان هایپرپیگمنتیشن استفاده کنید.
چای سبز
عصاره چای سبز هم میتواند هایپرپیگمنتیشن را بهبود بخشد. مدت‌هاست که محققان چای سبز را به واسطه خواص آنتی اکسیدانی و ضدالتهابی آن مفید می‌دانند.
تحقیقات محدودی انجام شده استکه نشان می‌دهد عصاره چای سبز میتواند ملاسما را بهبود بخشد و اثرات آفتاب سوختگی را کاهش دهد. با این حال برای اطمینان از اثربخشی چای سبز، به مطالعات بیشتری نیاز است.
انواع و علائم هایپرپیگمنتیشن چیست؟
در ادامه رایج‌ترین انواع هایپرپیگمنتیشن و علائم آن‌ها آورده شده است:
گروه اول
- نوع: لکههای ناشی از افزایش سن که به آن‌ها لکههای کبدی یا لنتیژین‌های ناشی از تابش آفتاب هم می‌گویند.
- علائم: لکههای قهوه‌ای، برنزه یا سیاه که با قرارگرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید روی پوست ظاهر می‌شوند.
- محل قرارگیری روی بدن: معمولاً روی پوست صورت و دست‌ها یا در مناطقی از بدن که در معرض نور خورشید هستند ظاهر می‌شوند.
- چه کسانی درگیر این عارضه می‌شوند؟ لکههای ناشی از افزایش سن معمولاً در افراد مسن یا پس از قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور خورشید ظاهر می‌شوند.
گروه دوم
- نوع: ملاسما که به آن کلواسما یا «ماسک بارداری» نیز گفته می‌شود.
- علائم: لکههای بزرگ تیره
- محل قرارگیری روی بدن: بیشتر روی پوست پیشانی، صورت و شکم ظاهر می‌شوند.
- چه کسانی درگیر این عارضه می‌شوند؟ زنانی که باردار هستند یا از قرص‌های ضدبارداری استفاده می‌کنند و افرادی که پوست تیره‌تری دارند بیشتر در معرض ابتلا به ملاسما هستند.
گروه سوم
- نوع: هایپرپیگمنتیشن التهابی
- علائم: لکه‌ها یا نواحی تیره پوست که پس از یک بیماری التهابی پوستی مانند آکنه یا اگزما ظاهر می‌شوند.
- محل قرارگیری روی بدن: معمولاً روی پوست صورت یا گردن ظاهر می‌شوند.
- چه کسانی درگیر این عارضه می‌شوند؟ افرادی که دچار التهاب یا آسیب پوستی شده‌اند.
چه عواملی منجر به ایجاد هایپرپیگمنتیشن می‌شود؟
علت هایپرپیگمنتیشن به نوع آن بستگی دارد. شایع‌ترین علل هایپرپیگمنتیشن عبارتند از:
- قرار گرفتن در معرض نور خورشید
در هنگام قرار گرفتن در معرض نور خورشید، بدن ملانین بیشتری تولید می‌کند تا از پوست محافظت کند که میتواند باعث ایجاد لکههای تیره روی پوست شود که به آن لکههای ناشی از افزایش سن یا لکههای ناشی از تابش آفتاب می‌گویند.
- التهابات پوستی
نواحی از پوست که دچار التهاباتی نظیر آکنه، اگزما، لوپوس یا آسیب به پوست می‌شوند، ممکن است بعداً تیره شوند. افرادی که پوست تیره‌تری دارند بیشتر در معرض هایپرپیگمنتیشن پس از التهاب هستند.
- ملاسما
وقتی در بدن تغییرات هورمونی ایجاد می‌شود، ممکن است دچار لکههای تیره پوست شوند. این نوع هایپرپیگمنتیشن در دوران بارداری شایع است.
- واکنش به مصرف برخی داروها
برخی از داروها مانند داروهای ضدمالاریا و ضدافسردگی‌های سه حلقه‌ای می‌توانند باعث ایجاد هایپرپیگمنتیشن شوند. در این موارد، لکههای پوست ممکن است خاکستری شوند. محصولات شیمیایی که در درمان‌های موضعی پوست استفاده می‌شوند نیز می‌توانند باعث ایجاد هایپرپیگمنتیشن شوند.
- بیماری‌ها
علل جدی بروز هایپرپیگمنتیشن، بیماری آدیسون و بیماری هموکروماتوز است.
بیماری آدیسون غدد فوق کلیوی را تحت تأثیر قرار می‌دهد و میتواند باعث ایجاد هایپرپیگمنتیشن در نواحی خاصی از بدن شود، از جمله:
- چین‌های پوست
- لب‌ها
- آرنج و زانو
- بند انگشتان
- انگشتان پا
- گونه
سایر علائم بیماری آدیسون عبارتند از:
- خستگی و ضعف عضلات
- حالت تهوع
- استفراغ و اسهال
- کاهش وزن
- شکم درد
- سرگیجه
در صورت مشاهده هر یک از این علائم به پزشک مراجعه کنید.
بیماری هموکروماتوز یک بیماری ارثی است که باعث می‌شود بدن دچار افزایش آهن شود که میتواند باعث هایپرپیگمنتیشن شود و پوست را تیره‌تر نشان دهد.
اگر این علائم هموکروماتوز در شما ظاهر شد، باید به پزشک مراجعه کنید:
- خستگی
- دل درد
- درد مفاصل
- کاهش وزن غیر طبیعی
چه ارتباط بین هایپرپیگمنتیشن و ملاسما وجود دارد؟
ملاسما نوعی هایپرپیگمنتیشن است. ملاسما نسبت به سایر انواع هایپرپیگمنتیشن ناحیه بزرگ‌تری از پوست را درگیر می‌کند و معمولاً روی پوست صورت ظاهر می‌شود.
ملاسما بیشتر زنان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و تنها 10 درصد مردان به آن مبتلا می‌شوند. سایر انواع هایپرپیگمنتیشن مردان و زنان را به طور مساوی تحت تأثیر قرار می‌دهند. ملاسما در افراد دارای پوست تیره، شایع‌تر است و ممکن است به صورت ژنتیکی دیده شود. پزشکان هنوز در مورد علت ایجاد ملاسما مطمئن نیستند، اما تغییر در هورمون‌ها گاهی اوقات میتواند باعث ایجاد آن شود. بارداری و مصرف قرص‌های ضد بارداری هر دو می‌توانند باعث ایجاد ملاسما شوند. پزشکان گاهی ملاسما را «ماسک بارداری» می‌نامند، زیرا میتواند باعث تیره شدن پوست صورت شود. هنگامی که فردی دیگر باردار نیست یا مصرف قرص‌های ضدبارداری را متوقف می‌کند، ملاسما معمولاً ناپدید می‌شود.
ملاسما میتواند خود به خود درمان شود، اما گاهی نیز نیاز به درمان دارد.
تشخیص هایپرپیگمنتیشن به چه شیوه‌ای است؟
افراد مبتلا به هایپرپیگمنتیشن باید به متخصص پوست مراجعه کنند و در ویزیت حضوری نوع و علت این مسئله مشخص شود. پزشک ممکن است از پوست نمونه برداری یا بیوپسی کند تا علت هایپرپیگمنتیشن را مشخص کند. پزشکان معمولاً می‌توانند ملاسما و سایر انواع هایپرپیگمنتیشن را با معاینه تشخیص دهند.گاهی اوقات از نور خاصی به نام Wood برای تشخیص هایپرپیگمنتیشن استفاده می‌شود.
خلاصه مطالب
- هایپرپیگمنتیشن یک بیماری شایع پوستی است که به دلایل زیادی میتواند بسیاری از افراد را تحت تاثیر قرار دهد. انواع لکههای ناشی از افزایش سن، ملاسما و التهابات پوستی علل اصلی بروز هایپرپیگمنتیشن است.
- هایپرپیگمنتیشن یک بیماری پوستی بی‌ضرر است که می‌توان با استفاده از درمان‌های زیبایی، کرم‌ها و درمان‌های خانگی آن را بهبود بخشید.
- اگر فردی علائم دیگری را در کنار هایپرپیگمنتیشن مشاهده کرد، باید با پزشک خود مشورت کند.
- اگر فردی به دلایل زیبایی بخواهد هایپرپیگمنتیشن را درمان کند، میتواند از یک متخصص پوست مشاوره بگیرد تا بهترین روش‌های درمانی موجود را به او توصیه کند.
چگونه پزشک متخصص انتخاب کنیم؟
در انجام یک رویه یا پروسیجر زیبایی، چه جراحی و چه غیر جراحی، می‌توان انتخاب صحیح پزشک را مهم‌ترین عامل رضایت و موفقیت از آن پروسیجر زیبایی دانست. گاهی ممکن است ما تمایل به انجام یک رویه زیبایی داشته باشیم و با مراجعه به پزشک متخصص متوجه شویم که اصلاً گزینه مناسبی برای آن روش نیستیم.
احتمالاً در مسیر جستجو و انتخاب پروسیجر مورد نظرمان با نام چند پزشک آشنا خواهیم شد؛ باید اطلاعات مربوط به تخصص آن پزشکانِ محترم را فقط از طریق سامانه جستجوی اعضاء نظام پزشکی استعلام بگیریم زیرا هنوز هیچ منبع رسمی دیگری در ایران وجود ندارد که به صورت صحیح تخصص‌های دقیق پزشکان محترم در آن ذکر شده باشد.
به یاد داشته باشیم که امن‌ترین محل برای استعلام تخصص درمانگران محترم از همین سامانه است. پروفایل‌های شبکه‌های اجتماعی و عناوین درج شده در آن‌ها، وب‌سایت‌ها و عناوین درج شده در آن‌ها، حتی در وب‌سایت زیست‌لاین و ... منبع جامع و مناسبی برای استعلام تخصص صحیح پزشکان نیستند. به عنوان مثال ممکن است ما در روندِ انتخاب پروسیجر زیباییمان متمایل شویم از فردی که پزشک زیبایی است کمک بگیریم اما زمانی که اطلاعات ایشان را در سازمان نظام پزشکی استعلام بگیریم عنوان دیگری را مشاهده کنیم؛ زیرا هنوز در ایران تخصصی به نام پزشک زیبایی وجود ندارد و عنوان پزشک زیبایی همسو با مدارک دانشگاهی نیست.
پس خواهشمندیم برای استعلام نام پزشک و تخصص ایشان به سامانه جستجوی اعضاء نظام پزشکی مراجعه کنید.
مطالب این سایت صرفاً جهت اطلاع‌رسانی است و نباید به عنوان جایگزینی برای تشخیص، تجویز یا درمان پزشکی در نظر گرفته شود. برای مشکلات پزشکی، حتماً با پزشک متخصص مشورت کنید.
دیدگاه کاربران