نیاسینامید و کاربردهای آن برای پوست: مزایا و عوارض جانبی
نیاسینامید یکی از اشکال ویتامین B3 یا نیاسین است که یک ماده مغذی ضروری محسوب می‌شود و مزایای بسیاری برای سلامت پوست، کلیه‌ها، قلب، اعصاب، دستگاه گوارش، مغز و سایر اندام‌های بدن دارد.
نیاسین به‌طور طبیعی در برخی از سبزیجات، غلات کامل، گوشت‌های بدون چربی، شیر سویا، تخم‌مرغ، مخمر، ماهی سالمون و بسیاری از مواد غذایی دیگر یافت می‌شود. زمانی که میزان نیاسین در بدن افزایش یابد، بدن شروع به تولید نیاسینامید می‌کند. همچنین بدن می‌تواند از اسید آمینه‌ای به نام تریپتوفان، نیاسینامید بسازد.
نیاسینامید در مقابل نیاسین
نیاسین که با نام ویتامین B3 نیز شناخته می‌شود، نوعی ویتامین محلول در آب است که بدن روزانه به مقدار کمی از آن نیاز دارد. نیاسینامید یکی از مشتقات نیاسین است و زمانی که میزان نیاسین در بدن بیش از حد باشد، تولید می‌شود.
فرم مصنوعی نیاسینامید به‌عنوان مکمل غذایی ساخته می‌شود و در تولید محصولات پوستی برای مدیریت برخی مشکلات پوستی مانند لک‌های تیره (هیپرپیگمانتاسیون)، آکنه و پسوریازیس مورد استفاده قرار می‌گیرد.
محصولات حاوی نیاسینامید
نیاسینامید به دلیل مزایای متعدد آن در بهبود سلامت و ظاهر پوست محبوبیت زیادی کسب کرده است. این ماده به‌عنوان یک ترکیب فعال در انواع مرطوب‌کننده‌ها، سرم‌ها، ضدآفتاب‌ها، کرم‌ها، لوسیون‌ها، پاک‌کننده‌ها و سایر محصولات مراقبت از پوست استفاده می‌شود.
محصولات حاوی نیاسینامید به بهبود سلامت پوست و درمان مشکلات پوستی مختلف کمک می‌کنند، از جمله:
- آکنه
- لک‌های تیره (هیپرپیگمانتاسیون)
- پسوریازیس
- پیری پوست
- خارش
- التهاب پوست
علاوه بر کاربردهای پوستی، مکمل‌های نیاسینامید ممکن است در درمان برخی بیماری‌ها نیز مفید باشند، از جمله:
- دیابت
- اسکیزوفرنی
- افسردگی
- بیماری آلزایمر
- اسپاسم عضلانی
- اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی
- آرتریت
- میگرن
البته تحقیقات همچنان در حال بررسی تأثیر نیاسینامید بر این بیماری‌ها هستند و به شواهد بیشتری نیاز است تا تأثیرگذاری آن به‌طور قطعی تأیید شود.
کاربردهای نیاسینامید برای پوست
تحقیقات درباره مزایای نیاسینامید برای پوست در مراحل اولیه قرار دارد، اما مشخص شده است که این ترکیب در درمان برخی مشکلات پوستی مانند آکنه و اگزما مؤثر است. نیاسینامید به پوست کمک می‌کند تا پروتئین‌های محافظتی تولید کند و رطوبت را حفظ کند تا از اثرات مخرب عوامل خارجی جلوگیری شود.
افزایش ایمنی پوست
ترکیبات نیاسینامید خاصیت ترمیم‌کنندگی دارند و به بازسازی انرژی سلولی و ترمیم DNA آسیب‌دیده کمک می‌کنند. این ماده همچنین اثرات سرکوب‌کننده سیستم ایمنی ناشی از اشعه فرابنفش خورشید (UV) را کاهش می‌دهد و از پوست در برابر عوامل استرس‌زای داخلی و خارجی که باعث تخریب آن و پیری زودرس می‌شوند، محافظت می‌کند.
علاوه بر این، نیاسینامید به جلوگیری از انتقال رنگدانه‌های پوستی کمک می‌کند که این امر می‌تواند موجب کاهش لکه‌های قهوه‌ای شود. به دلیل خاصیت ضدالتهابی، این ترکیب در درمان التهاب پوست و کنترل علائم مرتبط مانند قرمزی و لکه‌های قرمز نیز مؤثر است. به‌طور کلی، استفاده از نیاسینامید باعث تقویت سد دفاعی پوست و حفظ رطوبت آن می‌شود که در نهایت منجر به بهبود سلامت پوست خواهد شد.
کاهش التهاب پوستی
به دلیل خواص ضدالتهابی، نیاسینامید یک گزینه ایده‌آل برای درمان التهاب پوست محسوب می‌شود. این ماده با مهار مواد شیمیایی سیستم ایمنی که باعث ایجاد التهاب می‌شوند، عمل می‌کند.
از این رو، نیاسینامید می‌تواند در درمان بیماری‌های التهابی پوستی مانند اگزما، آکنه التهابی و درماتیت تماسی مفید باشد.
به‌عنوان مثال، مطالعات نشان داده‌اند که مصرف خوراکی نیاسینامید می‌تواند التهاب مرتبط با آکنه خفیف تا متوسط را کاهش دهد. این ترکیب در مواردی که آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی تأثیرگذار نیستند یا گزینه مناسبی محسوب نمی‌شوند، کارایی دارد.
البته در موارد شدید آکنه، درمان‌های سیستمیک مانند کورتیکواستروئیدها یا رتینوئیدها ممکن است گزینه‌های بهتری نسبت به ویتامین‌ها باشند.
کاهش علائم پیری
نیاسینامید می‌تواند به کاهش خطوط ریز، لکه‌های پیگمنتی و چروک‌ها کمک کند. چند مطالعه که چند سال قبل منتشر شده‌اند، بهبود قابل توجهی در خطوط ریز، چروک‌ها و هیپرپیگمنتیشن را نشان می‌دهند. این مطالعه نیاز به پژوهش بیشتری دارد، زیرا مطالعه‌ی دیگری به صورت اسپلیت-فیس نشان می‌دهد که این ماده ممکن است مؤثر نباشد. در درمان ملاسما (لکه‌های پیگمنتی بر روی پوست)، ۴٪ هیدروکینون موثرتر از ۴٪ نیاسینامید عمل کرده است.
کاهش اندازه منافذ پوست
نیاسینامید، به‌تنهایی یا همراه با سایر ترکیبات فعال، می‌تواند به کاهش اندازه منافذ، زبری پوست و بهبود کلی ظاهر پوست کمک کند. مطالعات نشان داده‌اند که استفاده از ۴٪ نیاسینامید پس از ۸ هفته باعث بهبود منافذ، زبری و ناهمواری پوست می‌شود. نیاسینامید ممکن است به کوچک‌تر شدن منافذ، بهبود بافت پوست و جلوگیری از انسداد منافذ با کنترل میزان تولید چربی پوست کمک کند.
روشن کردن پوست
محققان همچنان در حال بررسی نحوه‌ی تأثیر نیاسینامید بر ظاهر پوست هستند زیرا نیاسینامید ممکن است به روشن‌تر شدن پوست کمک کند و برای درمان مشکلات مربوط به تغییر رنگ پوست، مانند هیپرپیگمنتیشن، مفید باشد. محصولات مراقبت از پوست با ۵٪ نیاسینامید ممکن است به بهبود ظاهر لکه‌های تیره کمک کنند. همچنین می‌توان آن را همراه با سایر ترکیبات روشن‌کننده مانند رتینول برای درمان رنگ پوست ناهموار استفاده کرد.
محافظت در برابر سرطان پوست
در مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۵ در نشریه پزشکی نیوانگلند منتشر شد، مشخص شد که نیاسینامید ممکن است در پیشگیری از سرطان پوست مؤثر باشد. محققان واکنش این ماده را در ۳۸۶ بیمار طی ۱۲ ماه بررسی کردند. شرکت‌کنندگان در این مطالعه، که همگی در پنج سال گذشته سرطان پوست غیرملانومایی داشته‌اند، روزانه دو بار نیاسینامید مصرف کردند. نتایج نشان داد که موارد جدید سرطان در این شرکت‌کنندگان ۲۳٪ کاهش یافت. با این حال، این مطالعه ثابت نمی‌کند که مصرف روزانه دو کپسول نیاسینامید قطعاً از سرطان پوست پیشگیری می‌کند. تأثیر این ماده بر جمعیت عمومی هنوز مشخص نیست، اما اگر سابقه‌ی سرطان پوست غیرملانومایی دارید، با متخصص پوست خود درباره‌ی مصرف خوراکی نیاسینامید مشورت کنید.
آیا نیاسینامید به درمان آکنه کمک می‌کند؟
در یک مطالعه‌ی منتشرشده در "ژورنال بین‌المللی پوست‌شناسی"، مخلوط موضعی ۴٪ نیاسینامید به اندازه‌ی ۱٪ کلیندامایسین در درمان آکنه مؤثر بود. کلیندامایسین یک آنتی‌بیوتیک برای درمان عفونت‌های باکتریایی مختلف است. مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۱ نیز نشان داد که ترکیب ۵٪ نیاسینامید با ۲.۵٪ بنزوئیل پراکسید (یک داروی رایج برای درمان آکنه خفیف تا متوسط) بهتر از مصرف ۲.۵٪ بنزوئیل پراکسید به‌تنهایی عمل می‌کند.
نیاسینامید موضعی همچنین تولید چربی پوست را مهار می‌کند، که برای افراد دارای آکنه مفید است. علاوه بر این، این ماده نسبت به سایر درمان‌های آکنه تحریک‌کنندگی کمتری دارد، که آن را به گزینه‌ای مناسب برای افراد با پوست حساس یا خشک تبدیل می‌کند. شواهد محدودی نیز نشان داده‌اند که نیاسینامید موضعی به ترمیم عملکرد لایه محافظ پوست کمک می‌کند. همچنین می‌تواند به کاهش تورم و قرمزی ناشی از آکنه التهابی و بهبود ظاهر کلی پوست کمک کند.
زمان و نحوه‌ی استفاده از نیاسینامید
شما می‌توانید نیاسینامید را بعد از شست‌وشو یا مرطوب‌کننده، اما قبل از استفاده از ضدآفتاب در روتین مراقبت از پوست خود بکار ببرید. می‌توان آن را یک یا دو بار در روز، در برنامه‌ی مراقبتی صبح و شب استفاده کرد. نیاسینامید به‌طور کلی ایمن است و به‌ندرت باعث عوارض جانبی می‌شود، اما تولیدکنندگان توصیه می‌کنند که قبل از استفاده، تست حساسیت انجام دهید.
ترکیبات مؤثر با نیاسینامید
اگر قصد دارید از نیاسینامید برای درمان هیپرپیگمنتیشن و لکه‌های تیره استفاده کنید، بهتر است آن را با سایر ترکیبات مفید ترکیب کنید. برخی از ترکیبات رایج و مفید همراه با نیاسینامید عبارتند از»
- نیاسینامید و ویتامین C: برخلاف باور عمومی، استفاده‌ی همزمان از نیاسینامید و ویتامین C معمولاً موجب تحریک پوست نمی‌شود. ترکیب این دو ماده می‌تواند فواید آنتی‌اکسیدانی، ضدپیری و روشن‌کنندگی پوست را تقویت کند. با این حال، توصیه می‌شود پیش از استفاده همزمان، تست حساسیت انجام دهید.
- نیاسینامید و اسید هیالورونیک: ترکیب این دو ماده جذب نیاسینامید را افزایش می‌دهد. نتایج محسوسی را پس از ۴ هفته خواهید دید و بعد از ۸ هفته پوست شما نرم‌تر، مرطوب‌تر و یکدست‌تر خواهد شد.
- نیاسینامید و رتینول: رتینول به دلیل فواید فراوانش در مراقبت از پوست، از جمله کاهش چروک، روشن‌کنندگی پوست، بهبود جای آکنه و افزایش تولید کلاژن، شناخته شده است. اما ممکن است موجب تحریک پوست شود، به‌ویژه برای مبتدیان. ترکیب نیاسینامید با رتینول نه‌تنها اثرات آن را تقویت می‌کند، بلکه به کاهش عوارض جانبی رتینول نیز کمک می‌کند.
مکمل‌های نیاسینامید
اگر کمبود نیاسینامید دارید یا دچار کمبود شدید ویتامین B3 هستید، پزشک ممکن است مصرف مکمل‌های نیاسینامید را توصیه کند. همچنین، استفاده از این مکمل‌ها همراه با روی (زینک)، اسید فولیک و مس می‌تواند اثر آن را در درمان آکنه افزایش دهد. قبل از مصرف، با پزشک خود مشورت کنید تا مقدار و نحوه‌ی مصرف مناسب برای شما تعیین شود.
میزان مجاز و عوارض جانبی نیاسینامید
به‌طور کلی، استفاده از محصولات پوستی حاوی حداکثر ۵٪ نیاسینامید ایمن است. اگر پوست حساسی دارید، می‌توانید با درصدهای پایین‌تر شروع کرده و تدریجاً مقدار آن را افزایش دهید. مصرف خوراکی نیاسینامید تا دوز ۳۵ میلی‌گرم در روز معمولاً ایمن در نظر گرفته می‌شود، اما بهتر است قبل از مصرف با پزشک مشورت کنید.
مصرف دوزهای بسیار بالای نیاسینامید (۹۰۰ تا ۱۵۰۰ میلی‌گرم در روز) ممکن است عوارض جانبی ایجاد کند، از جمله:
- نفخ شکم
- سرگیجه
- سردرد
- بثورات پوستی
- ناراحتی معده
استفاده‌ی موضعی از نیاسینامید به‌ندرت باعث عوارض جانبی می‌شود، اما در موارد نادر ممکن است عوارض زیر رخ دهد:
- خارش
- سوزش خفیف
- قرمزی پوست
- واکنش آلرژیک
نکات کلیدی
نیاسینامیدیک ترکیب قوی است که می‌تواند سلامت پوست شما را بهبود بخشد و به بسیاری از مشکلات پوستی کمک کند. این ماده ایمن بوده و به راحتی می‌توان آن را در برنامه مراقبت از پوست صبحگاهی و شبانه خود گنجاند. اگر پوست حساسی نسبت به محصولات یا ترکیبات جدید دارید، در ابتدا از محصولات با دوزهای پایین‌تر نیاسینامید استفاده کنید و سپس به سراغ محصولات با غلظت بالاتر بروید. در صورت بروز هرگونه واکنش به نیاسینامید، مصرف آن را متوقف کرده و با یک متخصص پوست مشورت کنید. همچنین، پیش از مصرف مکمل‌های نیاسینامید، با پزشک خود مشورت کنید.
مطالب این سایت صرفاً جهت اطلاع‌رسانی است و نباید به عنوان جایگزینی برای تشخیص، تجویز یا درمان پزشکی در نظر گرفته شود. برای مشکلات پزشکی، حتماً با پزشک متخصص مشورت کنید.
دیدگاه کاربران