رتینول چیست و چگونه بر روی پوست اثر می‌گذارد؟
رتینول با خنثی کردن رادیکال‌های آزاد در لایه میانی پوست به کاهش چین‌وچروک و منافذ باز کمک می‌کند و همچنین ممکن است به بهبود علائم برخی مشکلات پوستی نیز کمک کند. رتینول یکی از شناخته‌شده‌ترین ترکیبات مراقبت از پوست است. این ماده که نسخه بدون نسخه (OTC) از رتینوئیدها محسوب می‌شود، از ویتامین A مشتق شده و عمدتاً برای درمان علائم پیری پوست و آکنه استفاده می‌شود.
با این حال، رتینول با رتینوئیدهای تجویزی که قدرت بیشتری دارند، متفاوت است؛ اما در میان محصولات بدون نسخه، رتینول قوی‌ترین نوع در مقایسه با سایر رتینوئیدهای مانند رتین‌آلدهید و رتینیل پالمیتات، محسوب می‌شود. رتینول دارای فواید زیادی برای مراقبت از پوست است، اما در کنار آن، عوارض جانبی خاصی نیز دارد.
نحوه عملکرد رتینول
رتینول نوعی رتینوئید است که از ویتامین A ساخته شده است. برخلاف بسیاری از محصولات مراقبت از پوست که با لایه‌برداری سلول‌های مرده پوست کار می‌کنند، رتینول این کار را انجام نمی‌دهد. در عوض، مولکول‌های کوچک آن به عمق پوست نفوذ کرده و به لایه درم (لایه میانی پوست) می‌رسند.
پس از ورود به این لایه، رتینول به خنثی کردن رادیکال‌های آزاد کمک می‌کند. این فرایند باعث افزایش تولید الاستین و کلاژن شده و در نتیجه تأثیر حجم‌دهنده‌ای ایجاد می‌کند که می‌تواند ظاهر موارد زیر را کاهش دهد:
- خطوط ریز
- چینوچروکها
- منافذ باز
رتینول گاهی برای درمان آکنه و جای زخم‌های ناشی از آن نیز استفاده می‌شود، اما موارد شدیدتر آکنه معمولاً با رتینوئیدهای تجویزی و سایر داروهایی که التهاب و باکتری‌ها را هدف قرار می‌دهند، درمان می‌شوند. علاوه بر این، رتینول دارای اثر لایه‌برداری ملایمی روی سطح پوست است که می‌تواند به بهبود بافت و یکنواختی رنگ پوست کمک کند.
رتینول برای درمان چه مشکلاتی استفاده می‌شود؟
رتینول عمدتاً برای درمان مشکلات پوستی زیر استفاده می‌شود:
- خطوط ریز
- چینوچروکها
- لکه‌های ناشی از نور خورشید (فتوایجینگ)
- بافت ناهموار پوست
- ملاسما و سایر انواع هایپرپیگمانتاسیون (تیرگی پوست)
برای دستیابی به بهترین نتیجه، توصیه می‌شود محصول حاوی رتینول را به‌طور منظم استفاده کنید. توجه داشته باشید که ممکن است چندین هفته طول بکشد تا تغییرات قابل‌توجهی مشاهده شود.
عوارض جانبی رتینول چیست؟
اگرچه رتینول توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) تأیید شده است، اما این به معنای بی‌خطر بودن کامل آن نیست. افرادی که از رتینول استفاده می‌کنند، اغلب در ابتدا دچار خشکی و تحریک پوستی می‌شوند. سایر عوارض جانبی احتمالی شامل موارد زیر است:
- قرمزی
- خارش
- پوسته‌پوسته شدن پوست
برای کاهش این عوارض، می‌توانید در ابتدا رتینول را یک شب در میان یا هر سه شب یک‌بار استفاده کرده و به‌تدریج مصرف آن را به‌صورت روزانه افزایش دهید.
اگر همچنان دچار تحریک پوستی شدید، ممکن است لازم باشد با یک متخصص پوست مشورت کنید. در واقع، بهتر است قبل از شروع مصرف رتینول با پزشک مشورت کنید تا ببینید آیا برای پوست شما مناسب است یا خیر.
کمتر از ۱۰ درصد از افراد ممکن است عوارض شدیدتری را تجربه کنند، از جمله:
- تشدید آکنه
- تشدید اگزما
- تغییر رنگ پوست
- حساسیت بیش‌ازحد به نور خورشید
- تاول
- سوزش
- تورم
برای کاهش تحریک پوستی، می‌توانید رتینول را ۳۰ دقیقه پس از شستن صورت استفاده کنید.
همچنین، استفاده هم‌زمان از بیش از یک محصول حاوی رتینول می‌تواند خطر عوارض جانبی را افزایش دهد. بنابراین، برچسب محصولات را با دقت مطالعه کنید، به‌ویژه اگر از محصولات ضدپیری یا درمان آکنه استفاده می‌کنید، زیرا احتمال دارد حاوی رتینول باشند. ازآنجایی‌که رتینول می‌تواند حساسیت پوست به نور خورشید را افزایش دهد، بهترین زمان مصرف آن در شب است.
احتیاط‌ها
بنیاد سرطان پوست اعلام کرده است که قرار گرفتن در معرض نور خورشید ممکن است برخی از اثرات خشک‌کننده و تحریک‌کننده رتینول را تشدید کند.
نکته جالب اینجاست که نور خورشید می‌تواند شما را در معرض همان مشکلاتی قرار دهد که برای رفع آن‌ها از رتینول استفاده می‌کنید، مانند لکه‌های پیری و چینوچروکها. برای کاهش این خطرات، هنگام قرار گرفتن در معرض نور خورشید برای مدت طولانی، از یک ضدآفتاب مینرال با حداقل SPF 15 استفاده کنید.
به‌طور کلی توصیه می‌شود که افراد باردار از مصرف رتینول خودداری کنند. اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید، در مورد استفاده از رتینول با پزشک خود مشورت کنید. مصرف رتینول ممکن است باعث تشدید اگزما و روزاسه شود. در صورت داشتن موارد فعال این بیماری‌ها، از استفاده آن خودداری کنید.
زمان مراجعه به پزشک
رتینولهای بدون نسخه در دسترس هستند، اما بهتر است قبل از استفاده از یک برند خاص با متخصص پوست مشورت کنید. پزشک می‌تواند وضعیت کلی پوست شما را ارزیابی کرده و محصولات مناسب را توصیه کند.
اگر از محصولات معمولی موجود در بازار نتیجه نمی‌گیرید، متخصص پوست ممکن است یک رتینوئید تجویزی را پیشنهاد کند. فرمول‌های تجویزی قدرت بیشتری دارند، اما این به معنی افزایش خطر عوارض جانبی نیز هست. دستورالعمل‌های پزشک خود را دنبال کنید و روزانه از ضدآفتاب استفاده کنید.
اگر پس از استفاده از رتینول به نتیجه مطلوب نرسیدید، می‌توانید گزینه‌های زیر را با متخصص پوست خود بررسی کنید:
- آلفا هیدروکسی اسیدها (مانند اسید گلیکولیک و اسید سیتریک) برای مقابله با پیری پوست
- بتا هیدروکسی اسیدها (مانند اسید سالیسیلیک) برای بهبود بافت پوست و درمان آکنه
- لایه‌برداری شیمیایی برای حذف لایه خارجی پوست و بهبود رنگ و بافت آن
- درم ابریژن برای بهبود بافت و رنگ پوست
- فیلرها برای خطوط و چینوچروکها
- درمان‌های لیزری برای از بین بردن رنگدانه‌های ناخواسته (مویرگ‌های شکسته) یا جای زخم
نتیجه‌گیری
رتینوئیدها به دلیل تأثیرات مثبتشان بر پوست‌های مستعد آکنه و پیر بسیار شناخته شده‌اند. رتینول، در دسترس‌ترین نوع رتینوئیدها، گزینه‌ای عالی برای بیشتر افراد محسوب می‌شود، اما برای مشاهده نتایج به چند ماه استفاده مداوم نیاز است. قبل از خرید یک محصول رتینول، با متخصص پوست مشورت کنید. آن‌ها می‌توانند توصیه‌های ارزشمندی ارائه دهند، به‌ویژه اگر با وضعیت پوست شما آشنا باشند.
مطالب این سایت صرفاً جهت اطلاع‌رسانی است و نباید به عنوان جایگزینی برای تشخیص، تجویز یا درمان پزشکی در نظر گرفته شود. برای مشکلات پزشکی، حتماً با پزشک متخصص مشورت کنید.
دیدگاه کاربران