علل شلی و افتادگی پوست چیست و چگونه می‌توان آن را درمان کرد؟
اگر ساعات طولانی در باشگاههای بدنسازی در حال ورزش برای کاهش وزن هستید، احتمالاً می‌دانید که افتادگی پوست یکی از عوارض رایج کاهش وزن است. شل شدن پوست صورت و بدن اغلب با از بین رفتن چربی ارتباط مستقیم دارد. تخریب یا کاهش کلاژن و الاستین در لایه درم پوست هم یکی دیگر از دلایل شایع شل شدن پوست است.
هرچند که افتادگی پوست ممکن است برای هر کسی رخ دهد، ولی احتمال بروز آن با افزایش سن، بیشتر می‌شود. از دست دادن میزان قابل توجهی از وزن بدن و همچنین ابتلا به برخی از بیماری‌ها هم می‌تواند باعث افتادگی پوست شود.
از درمان‌های مختلفی برای افتادگی پوست استفاده می‌شود از جمله محصولاتی که در دسترس همگان گرفته تا تکنیک‌های جراحی. در این مطلب، دلایل شل شدن پوست و روش‌های درمان افتادگی جزئی تا شدید پوست را بررسی می کنیم.
چه عواملی باعث افتادگی پوست می‌شود؟
پوست سفت و مستحکم به راحتی کشیده می‌شود و مجدداً به حالت اولیه خود باز می‌گردد. زمانی که پوست این توانایی را از دست دهد، کم کم شل و افتاده می‌شود. افتادگی پوست تقریباً در هر ناحیه‌ای از بدن می‌تواند رخ دهد. قسمت‌هایی از بدن که بیشتر مستعد افتادگی پوست هستند عبارتند از:
- پلک‌ها
- غبغب
- چانه
- گلو
- بالای بازوها
- شکم
دلایل مختلفی برای افتادگی پوست وجود دارد، ازجمله:
سن
با پیر شدن پوست، الاستین و کلاژن به عنوان دو پروتئین ضروری تولید شده در لایه درم از دست می‌روند. همان‌طور که از نام الاستین پیداست، این ماده به پوست خاصیت ارتجاعی می‌بخشد و این امکان را به پوست می‌دهد که هنگام کشیده شدن دوباره به سر جای خود بازگردد.
کلاژن به وسیله فیبروبلاست‌ها تولید می‌شود. این ماده از الیاف محکمی به وجود آمده است و به پوست کمک می‌کند تا ساختار و استحکام خود را حفظ کند.
تولید هر دو پروتئین الاستین و کلاژن با افزایش سن کاهش می‌یابد. همچنین این دو پروتئین، ممکن است با گذشت زمان، بر اثر عوامل خارجی تخریب شود، این عوامل عبارتند از:
- قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش
- آلاینده‌های محیطی مانند دود سیگار
- برخی عادات غلط مانند تغذیه نامناسب و مصرف بیش از حد الکل
قرار گرفتن بیش از حد در معرض آفتاب و عدم مراقبت از پوست، روند پیری آن را تسریع می کند. این امر می‌تواند موجب شود که پوست شما در سنین جوانی شل و چروکیده به نظر برسد.
کاهش وزن شدید
اضافه وزن بیش از حد برای مدت طولانی می‌تواند به الیاف کلاژن و الاستین پوست آسیب برساند. این امر باعث می‌شود که هنگام لاغر شدن، پوست به دشواری جمع شود و به سر جای خود بازگردد. اگر مقدار زیادی وزن از دست دهید (۴۵ کیلوگرم یا بیشتر)، ممکن است به شکل قابل توجهی دچار افتادگی و شل شدن پوست شوید. در کاهش وزن سریع (معمولاً پس از جراحی برای لاغری) احتمال افتادگی پوست بیشتر است. در برخی موارد، روش‌های کاهش وزن ممکن است باعث افتادگی زیاد پوست شود. از آنجایی که پوست‌های جوان‌تر، سریع‌تر به حالت قبلی خود بازمی‌گردند، سن شما در هنگام کاهش وزن هم می‌تواند در میزان شل شدن پوست نقش داشته باشد.
بارداری
معمولاً پس از بارداری پوست شکم شل و افتاده می‌شود. در بارداری‌های چند قلو ممکن است افتادگی پوست بیشتری در ناحیه شکم ایجاد شود. سن مادر نیز در میزان شل شدن و افتادگی پوست موثر است.
بیماری
برخی از بیماری‌ها، با افتادگی پوست تشخیص داده می‌شوند. یکی از این بیماری‌ها، عارضه بسیار نادر از خانواده لنفوم سلول Tپوستی است که به پوست شل گرانولوماتوز معروف است. مبتلایان به این بیماری، شل شدن تدریجی پوست را روی آرنج و زانوی خود تجربه می‌کنند. پوست آویزان ناشی از بیماری پوست شل گرانولوماتوز، معمولاً به درمان پاسخ نمی‌دهد.
سندرم اهلرز – دانلوس
یکی دیگر از بیماری‌هایی که باعث شل شدن پوست می‌شود، سندرم اهلرز – دانلوس (EDS)است؛ این بیماری یک اختلال ارثی نادر در بافت هم‌بند است. افراد مبتلا به این سندرم نقص تولید کلاژن دارند. این عارضه منجر به ایجاد پوست شل در ناحیه صورت می‌شود.
درمان افتادگی پوست چگونه است؟
اگر نگران افتادگی پوست خود هستید، روش‌هایی وجود دارد که می‌توانید با کمک آن افتادگی پوست را کاهش دهید یا از بین ببرید. میزان افتادگی پوست می‌تواند از کم تا زیاد باشد. هنگام انتخاب روش درمانی، به این موارد توجه کنید:
- ناحیه افتادگی پوست
- میزان افتادگی پوست
- احساس شما در مورد این عارضه
درمان افتادگی جزئی پوست
اگر دچار افتادگی جزئی هستید می‌توانید برخی راهکارهای خانگی را امتحان کنید، از جمله:
ورزش
می‌توان افتادگی پوست ناشی از کاهش وزن متوسط یا بارداری را از طریق ورزش درمان کرد. هر فعالیتی که باعث ایجاد توده عضلانی شود یا ماهیچه‌ها را حجیم کند، می‌تواند باعث کاهش افتادگی جزئی پوست شود، از جمله:
تمرینات وزنه‌برداری
کار با وزنه و دستگاه به افزایش توده عضلانی کمک می‌کند.
پیلاتس
این روش به عنوان کنترولوژی نیز شناخته می‌شود. در این ورزش از حرکات کنترل شده برای سفت کردن و تقویت مرکز بدن، ماهیچه سرینی، پاها و بازوها استفاده می‌شود.
ورزش صورت
شواهد کمی مبنی بر اینکه ورزش صورت می‌تواند باعث کاهش افتادگی پوست در ناحیه چانه، غبغب و گلو شود، وجود دارد. بسیاری از طرفداران یوگا بر این باورند که تمرینات خاصی وجود دارد که برای کاهش افتادگی پوست صورت مفید است.
درمان‌های موضعی
کرم‌ها، لوسیون‌ها و سرم‌هایی که حاوی ترکیباتی مانند رتینول هستند می‌توانند باعث بهبود خاصیت ارتجاعی نواحی اطراف چشم‌ها و پوست صورت شوند. محصولات بدون نسخه و داروهای تجویزی نیز می‌توانند در این مورد به شما کمک کنند. رتینوئیدهای تجویزی مانند ترتینوئین باعث افزایش تولید کلاژن می‌شوند. این محصولات معمولاً نتایج قابل توجه‌تری نسبت به همتایان بدون نسخه خود دارند.
تغییر سبک زندگی
نوشیدن آب کافی، استفاده ازکرم ضدآفتاب و ترک عادت‌های غلط مانند استعمال دخانیات می‌تواند به شادابی پوست کمک کند.
درمان افتادگی متوسط پوست
درمان‌های غیر تهاجمی و کم تهاجمی می‌توانند باعث بهبود خاصیت ارتجاعی پوست شوند. اگر این روش‌های درمانی با سبک زندگی سالم (ترک سیگار و برنزه نکردن پوست در آفتاب) همراه شوند، مؤثرتر خواهند بود. این روش‌ها معمولاً به وسیله متخصص پوست انجام می‌شوند و عبارتند از:
لیزر درمانی
انواع مختلف لیزر درمانی وجود دارد که می‌تواند به تقویت تولید کلاژن پوست کمک کند. اکثر افراد بهترین نتایج را پس از چند نوبت درمان مشاهده می‌کنند. لیزر درمانی می‌تواند برای محکم شدن پوست بازوها و شکم و سایر نواحی بدن مفید باشد.
لایه برداری پوست با لیزر
در این روش مؤثر، از لیزر استفاده می‌شود ولی این شیوه درمانی تهاجمی‌تر است و مدت زمان ریکاوری بیشتری (به طور معمول حدود دو هفته) دارد. در جوان سازی پوست با لیزر، لایه‌های بالایی پوست از بین می‌رود و گرما به عمق لایه‌های زیرین منتقل می‌شود. گاهی این روش با عنوان لایه‌برداری با لیزر نیز شناخته می‌شود.
اولتراسوند فوق‌متمرکز (MFU)
در این تکنیک گرما به لایه‌های عمیق پوست منتقل می‌شود و به تولید کلاژن و لیفت پوست کمک می‌کند. پس از انجام این روش ممکن است چندین ماه طول بکشد تا شاهد نتایج باشید. نتایج حاصل از اولتراسوند، دائمی نیست و به طور معمول حدود ۱ سال باقی می‌ماند.
درمان افتادگی قابل توجه پوست
اغلب بعد از جراحی کاهش وزن، جراحی ترمیمی برای درمان افتادگی پوست توصیه می‌شود. از آن جایی که این جراحی‌ها به عنوان جراحی زیبایی محسوب می‌شوند، بیمه هزینه‌های آن‌ها را پوشش نمی‌دهد. این روش‌ها، در دسته جراحی کانتورینگ بدن (پیکرتراشی) قرار می‌گیرند.
روش‌های کانتورینگ بدن جای زخم قابل مشاهده را در مناطقی مانند بالای بازوها باقی می‌گذارند. در این روش‌ها، به زمان نسبتاً زیادی برای بهبودی نیاز است که این زمان ممکن است ۲ هفته تا ۱ ماه باشد. در این روش می‌توانید یک یا چند ناحیه از بدن را به طور هم‌زمان تحت درمان قرار دهید.
انواع جراحی‌های کانتورینگ بدن عبارتند از:
- جراحی شکم (ابدومینوپلاستی)
- جراحی لیفت بازو (براکیوپلاستی)
- لیفت صورت
- لیفت گردن
- لیفت پایین تنه
- لیفت بالا تنه
- لیفت بخش داخلی ران
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورتی که هر یک از شرایط زیر را دارید، به پزشک مراجعه کنید:
- به لحاظ ظاهری از شل شدن پوست خود ناراحت هستید.
- یک تغییر ناگهانی در پوست شما ایجاد شده که باعث شل شدگی، تورم یا ایجاد بثورات پوستی شده است.
- پوست شل و آویزانی دارید که باعث ساییدگی، سوزش یا درد می‌شود.
خلاصه مطالب
افتادگی پوست یک مسأله یا بیماری محسوب نمی‌شود ولی این عارضه برای برخی عذاب آور است و باعث از بین رفتن اعتماد به نفس می‌شود. اگر افتادگی پوست شما به راهکارهای خانگی پاسخ نمی‌دهد، به پزشک مراجعه کنید.
چگونه پزشک متخصص انتخاب کنیم؟
در انجام یک رویه یا پروسیجر زیبایی، چه جراحی و چه غیر جراحی، می‌توان انتخاب صحیح پزشک را مهم‌ترین عامل رضایت و موفقیت از آن پروسیجر زیبایی دانست. گاهی ممکن است ما تمایل به انجام یک رویه زیبایی داشته باشیم و با مراجعه به پزشک متخصص متوجه شویم که اصلاً گزینه مناسبی برای آن روش نیستیم.
احتمالاً در مسیر جستجو و انتخاب پروسیجر مورد نظرمان با نام چند پزشک آشنا خواهیم شد؛ باید اطلاعات مربوط به تخصص آن پزشکانِ محترم را فقط از طریق سامانه جستجوی اعضاء نظام پزشکی استعلام بگیریم زیرا هنوز هیچ منبع رسمی دیگری در ایران وجود ندارد که به صورت صحیح تخصص‌های دقیق پزشکان محترم در آن ذکر شده باشد.
به یاد داشته باشیم که امن‌ترین محل برای استعلام تخصص درمانگران محترم از همین سامانه است. پروفایل‌های شبکه‌های اجتماعی و عناوین درج شده در آن‌ها، وب‌سایت‌ها و عناوین درج شده در آن‌ها، حتی در وب‌سایت زیست‌لاین و ... منبع جامع و مناسبی برای استعلام تخصص صحیح پزشکان نیستند. به عنوان مثال ممکن است ما در روندِ انتخاب پروسیجر زیباییمان متمایل شویم از فردی که پزشک زیبایی است کمک بگیریم اما زمانی که اطلاعات ایشان را در سازمان نظام پزشکی استعلام بگیریم عنوان دیگری را مشاهده کنیم؛ زیرا هنوز در ایران تخصصی به نام پزشک زیبایی وجود ندارد و عنوان پزشک زیبایی همسو با مدارک دانشگاهی نیست.
پس خواهشمندیم برای استعلام نام پزشک و تخصص ایشان به سامانه جستجوی اعضاء نظام پزشکی مراجعه کنید.
منابع
- ?Why Do I Have Saggy Skin, and What Can I Do About It
https://www.healthline.com/health/skin/saggy-skin
