قابلیت ارتجاعی پوست: روش‌هایی برای بهبود الاستیسیته پوست
از دست رفتن خاصیت الاستیسیته پوست، بخشی از فرآیند پیری است. ممکن است برای اولین بار زمانی متوجه این موضوع شوید که در حال آرایش یا مالیدن پلکهای خود هستید. در این شرایط وقتی پوست پلک خود را به سمتی میکشید، متوجه میشوید که مثل سابق به سرعت به جای خود بازنمیگردد.
به خاصیت برگشت پذیری پوست به حالت قبل از کشیده شدن آن خاصیت کشسانی یا الاستیسیته پوست گفته می‌شود. از بین رفتن خاصیت الاستیسیته پوست را الاستوز می‌گویند. الاستوز باعث می‌شود که پوست ظاهری چروک، افتاده و چرمی شکل پیدا کند.مناطقی از پوست که زیاد در معرض تابش نور خورشید هستند، ممکن است دچار الاستوز خورشیدی شوند. به این نوع الاستوز، الاستوز آکتنیک هم گفته می‌شود.این قسمت‌های پوست ممکن است بیشتر از سایر نواحی که کمتر در معرض نور خورشید هستند، دچار فرسودگی و پیری شوند. الاستوز پوست قابل درمان است و ما در این مقاله هم به دلایل بروز این عارضه و هم روش‌های درمانی آن اشاره می‌کنیم.
چرا خاصیت الاستیسیته پوست کاهش می‌یابد؟
پوست بزرگترین عضو بدن و سپری در برابر عناصر مختلف موجود در پیرامون ماست. همان طور که سن افراد بیشتر می‌شود، طبیعتاً پوست آن‌ها علائم گذر زمان را نشان می‌دهد. علاوه بر اینکه پوست کم کم کلاژن خود را از دست می‌دهد، الاستین یا همان پروتئینی که باعث خاصیت کشسانی پوست می‌شود هم کاهش می‌یابد. الاستین در بافت همبند لایه درم پوست وجود دارد.
علل زیست محیطی و سبک زندگی می‌تواند باعث تشدید و سرعت بخشیدن به الاستوز شود، از جمله:
- قرار گرفتن در معرض نور خورشید
- آلودگی هوا
- تغذیه نامناسب
- سیگار کشیدن
کاهش سریع و شدید وزن نیز می‌تواند باعث الاستوز شود.
چه روش‌هایی برای بهبود یا بازگرداندن الاستیسیته پوست وجود دارد؟
راه هایی برای بهبود خاصیت کشسانی پوست وجود دارد که عبارتند از:
رتینول و رتینوئید
رتینول یک نوع ویتامین Aاست که می‌توان آن را در بیش محصولات مراقبت از پوست بدون نسخه، مانند سرم‌های چشم و کرم‌های صورت یافت. البته این محصولات رتینوئیدی به اندازه داروهایی از همین دست که پزشک تجویز می‌کند، قوی نیستند. اطلاعات به دست آمده نشان می‌دهد که رتینول موضعی همراه با ویتامین Cدر بازگشت انعطاف پذیری پوست موثر است. محصولات رتینوئیدی تجویزی، تولید کلاژن را در پوست افزایش می‌دهد. این محصولات اغلب دارای ترتینوئین و رتین Aهستند. بسیاری از منابع اثربخشی رتینوئیدهای تجویزی را در کاهش علائم پیری ناشی از تابش نور خورشید را نشان می‌دهند.
اسید هیالورونیک
اسید هیالورونیک یک ماده طبیعی است که عمدتاً در بافت همبند پوست یافت می‌شود و کار آن حفظ رطوبت و انعطاف پذیری پوست است. اسید هیالورونیک با تابش اشعه ماوراء بنفش (UV)و به دلیل افزایش سن کاهش می‌یابد. استفاده از سرم یا کرم‌های غنی شده با اسید هیالورونیک ممکن است به پوست کمک کند تا الاستیسیته طبیعی خود را به دست آورند.
ایزوفلاون‌های جنیستین
جنیستین، یک نوع ایزوفلاون موجود در گیاه سویا و یک فیتواستروژن است. فیتواستروژن‌ها ترکیبات حاصل از گیاهان هستند که در بدن عملکرد مشابه به استروژن را دارند. در مطالعات نشان داده شده است که در صورت مصرف خوراکی جنیستین قابلیت کشسانی پوست بهبود می‌یابد. هم‌چنین ممکن است این ماده در صورت استفاده موضعی مزایایی داشته باشید. مطالعات بیشتری در این زمینه مورد نیاز است.
عصاره فندوق افسونگر
عصاره فندوق افسونگر یک محصول مراقبت از پوست خانگی است که در آماده سازی محصولات آرایشی و مراقبت از پوست هم از آن استفاده می‌شود. یک مطالعه نشان داد که عصاره فندوق افسونگر، به ویژه نوع Hamamelis virginiana ، برای بهبود الاستوز، کاهش چین و چروک‌ها و افزایش استحکام کلی پوست موثر است.
فلاونال‌های کاکائو
اگر از خوردن شکلات تلخ لذت می‌برید، مطمئن باشید که به بهبود خاصیت الاستیسیته پوست خود هم کمک می‌کنید. یک مطالعه نشان داد که مصرف روزانه فلاونال‌های کاکائو که یک ترکیب در شکلات تلخ است، می‌تواند به بهبود الاستیسیته پوست و کاهش چین و چروک‌ها کمک کند. فلاونال‌ها به طور طبیعی در دانه‌های کاکائو یافت می‌شوند. همه انواع شکلات حاوی سطوح بالایی از فلاونال‌های کاکائو نیستند بنابراین بهتر است به دنبال شکلاتی باشید که حاوی حدود 320 میلی گرم فلاونال‌های کاکائو یعنی چیزی برابر با مقدار مورد استفاده در این تحقیق باشد.
درمان با لیزر
لیزر تراپی برای درمان بسیاری از بیماری‌ها استفاده می‌شود. یک مطالعه به اثربخشی استفاده ترکیبی از دو تکنیک لیزر درمانی یعنی لیزر فرکشنال غیرشکننده و نوردرمانی شدید پالسی (IPL)که همان روز بر روی شرکت کنندگان در این مطالعه انجام شد، پرداخت. این روش‌ها تأثیر مثبتی بر رنگ پوست و تولید کلاژن جدید داشتند. این مطالعه نشان داد که ترکیبی از این روش‌های درمان موجب افزایش قابل توجه خاصیت کشسانی و بهبود رنگ پوست می‌شود. مطالعات دیگرنتایج مثبتی را در خصوص استفاده از لیزرهای فرکشنال بر پوست نشان می‌دهند.
کرم دکسپانتنول (پانتودرم)
Dexpanthenol (پانتوتنیک اسید) یک مرطوب کننده دارویی است که برای درمان پوست زبر، پوسته پوسته یا خشک استفاده می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد که این ماده برای حفظ خاصیت الاستیسیته پوست مفید است.
لایه برداری شیمیایی
لایه برداری شیمیایی روشی است که توسط متخصص پوست برای بازسازی و احیای پوست استفاده می‌شود. سه نوع لایه بردای شیمیایی موجود است: سطحی، متوسط و عمیق. لایه برداری شیمیایی می‌تواند اثرات الاستوز و علائم پیری پوست ناشی از تابش نور خورشید را برطرف کرده و از طرفی به افزایش تولید کلاژن کمک کند. انتخاب نوع لایه برداری شیمیایی به عهده شما و پزشک متخصص شماست.
درم ابریژن
درم ابریژن یک تکنیک لایه برداری عمیق است که برای حذف لایه‌های بیرونی پوست استفاده می‌شود. این روش معمولاً توسط یک متخصص پوست و روی صورت انجام می‌شود.
جراحی بدن
کاهش وزن بیش از حد ممکن است باعث از بین رفتن خاصیت الاستیسیته پوست شود. معمولاً بعد از کاهش وزن، پوست قادر نخواهد بود به فرم اولیه خود بازگردد و به همین دلیل پوست شل و افتاده می‌شود. این اتفاق بیشتر زمانی می‌افتد که فرد 50 کیلو یا بیشتر از وزن خود را از دست بدهد. به همین دلیل گاهی پیشنهاد می‌شود که پوست‌های اضافه به وسیله جراحی برداشته شوند. نواحی از بدن که معمولاً تحت این عمل جراحی قرار می‌گیرند، شکم، بازوها و ران‌ها هستند.
چه نکاتی را باید برای حفظ خاصیت الاستیسیته پوست رعایت کرد؟
تغییر در سبک زندگی بهترین روش برای محدود کردن الاستوز است.
سعی کنید در معرض تابش نور خورشید قرار نگیرید.
قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید باعث از بین رفتن خاصیت الاستیسیته پوست و پیری زودرس می‌شود. استفاده از کرم‌های ضد آفتاب می‌تواند این روند را متوقف کند. البته استفاده از کرم ضد آفتاب الاستوز را درمان نمی‌کند بلکه از به وجود آمدن صدمات بیشتر پیشگیری می‌کند.
به رژیم غذایی خود آنتی اکسیدان اضافه کنید.
رژیم غذایی سرشار از آنتی اکسیدان‌هایی مانند ویتامین C، ویتامین E، کاروتنوئیدها و لیکوپن می‌تواند به حفظ الاستیسیته پوست و سلامت کلی بدن کمک کند. به یاد داشته باشید که پیروی از بهترین رژیم غذایی هم نمی‌تواند جلوی صدمات ناشی از تابش نور آفتاب را بگیرد. پیروی از یک رژیم سرشار از آنتی اکسیدان برای شروع خوب است ولی نمی‌تواند جای کرم ضدآفتاب را بگیرد.
سیگار نکشید.
پوست افرادی که سیگار می‌کشند نسبت به کسانی که سیگار نمی‌کشند، الاستیسیته کمتری دارد. سیگار کشیدن قطر رگ‌های خونی را کاهش می‌دهد، جریان خون را کمتر می‌کند و توانایی انتقال مواد مغذی و اکسیژن به پوست را محدود می‌سازد. سموم موجود در سیگار می‌تواند به الاستین و پروتئین پوست آسیب برساند. ترک سیگار به کاهش آسیب‌های ناشی از آن و سلامت کلی بدن کمک می‌کند.
انتخاب یک پزشک متخصص پوست
متخصص پوست می‌تواند شما را برای پیروی از یک سبک زندگی سالم راهنمایی کند و درباره انتخاب شیوه درمانی مناسب به شما کمک کند. وقتی می‌خواهید متخصص پوست خود را انتخاب کنید، فاکتورهای زیر را در نطر بگیرید:
- به دنبال پزشک متخصص دارای جواز طبابت در زمینه پوست و مو باشید.
- خصوصاً اگر پوست تیره‌ای دارید، مطمئن شوید که پزشک تجربه درمان نوع پوست شما را دارد.
- در انتخاب دکتر به ندای درون خود هم گوش دهید و اگر با پزشکی راحت نیستید، به دنبال پزشک دیگری باشید.
در انجام یک رویه یا پروسیجر زیبایی، چه جراحی و چه غیر جراحی، می‌توان انتخاب صحیح پزشک را مهم‌ترین عامل رضایت و موفقیت از آن پروسیجر زیبایی دانست. گاهی ممکن است ما تمایل به انجام یک رویه زیبایی داشته باشیم و با مراجعه به پزشک متخصص متوجه شویم که اصلاً گزینه مناسبی برای آن روش نیستیم.
احتمالاً در مسیر جستجو و انتخاب پروسیجر مورد نظرمان با نام چند پزشک آشنا خواهیم شد؛ باید اطلاعات مربوط به تخصص آن پزشکانِ محترم را فقط از طریق سامانه جستجوی اعضاء نظام پزشکی استعلام بگیریم زیرا هنوز هیچ منبع رسمی دیگری در ایران وجود ندارد که به صورت صحیح تخصص‌های دقیق پزشکان محترم در آن ذکر شده باشد.
به یاد داشته باشیم که امن‌ترین محل برای استعلام تخصص درمانگران محترم از همین سامانه است. پروفایل‌های شبکه‌های اجتماعی و عناوین درج شده در آن‌ها، وب‌سایت‌ها و عناوین درج شده در آن‌ها، حتی در وب‌سایت زیست‌لاین و ... منبع جامع و مناسبی برای استعلام تخصص صحیح پزشکان نیستند. به عنوان مثال ممکن است ما در روندِ انتخاب پروسیجر زیباییمان متمایل شویم از فردی که پزشک زیبایی است کمک بگیریم اما زمانی که اطلاعات ایشان را در سازمان نظام پزشکی استعلام بگیریم عنوان دیگری را مشاهده کنیم؛ زیرا هنوز در ایران تخصصی به نام پزشک زیبایی وجود ندارد و عنوان پزشک زیبایی همسو با مدارک دانشگاهی نیست.
پس خواهشمندیم برای استعلام نام پزشک و تخصص ایشان به سامانه جستجوی اعضاء نظام پزشکی مراجعه کنید.
خلاصه مطالب
به طور طبیعی و با افزایش سن پوست مقداری از خاصیت الاستیسیته خود را از دست می‌دهد و قرار گرفتن در معرض نور خورشید این پروسه را سریع‌تر می‌کند. روش‌های درمانی مؤثری برای بهبود و درمان الاستیسیته پوست وجود دارد. ایجاد تغییراتی در سبک زندگی مانند استفاده از کرم ضدآفتاب، به شما کمک می‌کند تا روند آسیب‌ها را کندتر کنید.
منابع
- Skin Elasticity: 13 Ways to Improve It
https://www.healthline.com/health/beauty-skin-care/skin-elasticity
