لایه بردارهای شیمیایی چگونه عمل می‌کند؟

لایه برداری شیمیایی یک نوع درمان برای مشکلات پوستی است که می‌تواند علائم آکنه، جای زخم، چین و چروک و آسیب‌های ناشی از تابش نور خورشید را کاهش دهد. لایه برداری شیمیایی انواع مختلفی دارد و در این مقاله به بررسی انواع و نحوه عملکرد آن‎ها می‎پردازیم.

لایه برداری شیمیایی چیست؟

لایه برداری شیمیایی یک روش برای زیباسازی پوست است که در آن از اسیدها برای لایه برداری پوست استفاده می‌شود. این اسیدها سلول‌های آسیب دیده پوست را در ناحیه درمان از بین می‌برند. هنگامی که از این مواد به درستی استفاده شود، پوست می‌تواند با کمترین عوارضی بهبود یابد.

لایه بردارهای شیمیایی می‌توانند دو لایه از پوست شامل اپیدرم و درم را تحت تأثیر قرار دهند. اپیدرم لایه بیرونی پوست است و درم درست در زیر آن قرار دارد. درم شامل پایانه‌های عصبی، غدد عرق و فولیکول‌های مو است. تمام لایه بردارهای شیمیایی مقدار کنترل شده‌ای از سلول‌های پوست را از اپیدرم حذف می‌کنند. لایه بردارهای قوی‌تر بر لایه درم هم اثر می‌گذارند.

متخصصان پوست از لایه بردارهای شیمیایی برای کاهش خطوط و چین و چروک‌های ریز یا از بین بردن برخی عارضه‌های پوستی استفاده می‌کنند، از جمله:

• آکنه
• منافذ بزرگ پوست
• جای زخم
• قرمزی پوست
• روزاسه
• هایپرپیگمنتیشن

در طی یک جلسه لایه برداری شیمیایی، متخصص پوست یک اسید لایه بردار را ابتدا به قسمت‌های ضخیم‌تر پوست مانند چانه، بینی و گونه‌ها و سپس به نواحی مانند اطراف چشم و دهان که دارای پوست نازک‌تری هستند می‌زند.

پس از لایه برداری شیمیایی، متخصص پوست از کمپرس‌های نمکی خنک برای حذف مواد شیمیایی باقیمانده استفاده می‌کند.

این فرآیند می‌تواند باعث تورم شود که بسته به عمق و شدت لایه‌برداری، ممکن است درمان آن ۱ تا ۲ هفته طول بکشد. بهتر است در 24 ساعت اول دوش نگیرید یا از مواد پاک کننده صورت استفاده نکنید. هم‌چنین تا زمان بهبودی پوست از لوازم آرایشی استفاده نکنید.

انواع لایه برداری شیمیایی

بر اساس عمق لایه برداری پوست، سه نوع لایه برداری شیمیایی وجود دارد:

•  لایه برداری سطحی
•  لایه برداری با عمق متوسط
•  لایه برداری عمیق

انتخاب درست نوع لایه برداری، به نوع و رنگ پوست افراد و مشکل پوست آن‌ها بستگی دارد.

لایه برداری سطحی

اگر مشکلات پوستی فقط روی لایه بالایی پوست یعنی اپیدرم تأثیر بگذارد، متخصصان پوست لایه برداری سطحی را توصیه می‌کنند.

از آنجایی که لایه‌برداری‌های سطحی به لایه‌های عمیق‌تر نفوذ نمی‌کنند، عوارض جانبی کمتری دارند و پوست سریع‌تر بهبود می‌یابد. لایه برداری سطحی 1 تا 7 روز طول می‌کشد تا بهبود یابد و استفاده از ضد آفتاب در این دوران بسیار مهم است.

لایه برداری سطحی ملایم‌ترین نوع  لایه برداری است، بنابراین برای دستیابی به نتایج مطلوب ممکن است تا پنج جلسه لایه برداری نیاز باشد. اغلب افراد می‌توانند هر 2 تا 5 هفته یکبار لایه برداری سطحی را انجام دهند.

لایه برداری با عمق متوسط

متخصصان پوست لایه برداری با عمق متوسط ​​را در شرایط زیر توصیه کنند:

• چین و چروک‌های سطحی پوست
• آسیب‌های پوستی ناشی از تابش آفتاب
• هایپرپیگمنتیشن جزئی
• جای جوش جزئی

​​7 تا 14 روز طول می‌کشد تا لایه برداری با عمق متوسط بهبود یابد. این نوع لایه برداری معمولاً باعث تورم می‌شود که ممکن است تا 48 ساعت پس از درمان بدتر شود و ایجاد تاول کند.

در این شرایط باید از قرار گرفتن در معرض نور خورشید اجتناب کنید. هم‌چنین متخصص پوست ممکن است یک داروی ضد ویروسی تجویز کند تا به مدت 10 تا 14 روز آن را مصرف کنید. می‌توانید 5 تا 7 روز پس از این نوع لایه برداری آرایش کنید، اما باید تا زمان بهبودی کامل پوست از قرار گرفتن در معرض نور خورشید اجتناب کنید.

لایه برداری عمیق

متخصصان پوست معمولاً از لایه بردارهای شیمیایی عمیق استفاده نمی‌کنند زیرا برای مشکلاتی که بر لایه‌های عمیق‌تر پوست تأثیر می‌گذارند، لیزر درمانی نتایج بهتری دارد.

با این حال، متخصصان پوست در صورت بروز مشکلات زیر، لایه برداری عمیق را توصیه می‌کنند:

• آسیب متوسط ​​تا شدید نور خورشید
• چین و چروک‌های متوسط ​​تا شدید
• هایپرپیگمنتیشن متوسط ​​تا شدید

به دلیل قدرت بالای لایه برداری عمیق،  14 تا 21 روز طول می‌کشد تا عوارض آن بهبود یابد.

در این مدت بهتر است:

•  بیشتر در خانه بمانید.
•  داروهای ضد ویروسی را به مدت 10 تا 14 روز مصرف کنید.
•  بین چهار تا شش بار در روز پوست را با محلول مخصوص بشویید.
• به مدت 14 روز از یک پماد و سپس از یک مرطوب کننده استفاده کنید.
• حداقل به مدت 14 روز از آرایش کردن خودداری کنید.
• به مدت 3 تا 6 ماه از قرار گرفتن در معرض نور خورشید خودداری کنید.

انواع اسید برای لایه برداری پوست

لایه برداری شیمیایی با انواع مختلفی از اسید انجام می‌شود، از جمله:

اسیدهای آلفا هیدروکسی: برخی از انواع آن عبارتند از اسید گلیکولیک، اسید لاکتیک و اسید سیتریک. محصولات خانگی لایه برداری اغلب حاوی این اسیدها هستند.

 اسیدهای بتا هیدروکسی: سالیسیلیک اسید یک نمونه از این اسیدهاست و به ویژه برای پوست‌های مستعد آکنه و دارای منافذ بزرگ مفید است.

تری کلرواستیک اسید: متخصصان پوست معمولاً از آن در لایه برداری‌های شیمیایی متوسط ​​یا عمیق استفاده می‌کنند.

 فنل: این ماده شیمیایی قوی برای لایه برداری عمیق مفید است.

برخی از مواد شیمیایی موجود در لایه برداری باعث ایجاد یک پوشش سفید در پوست می‌شود که متخصصان پوست از آن تحت عنوان «فراستینگ» یاد می‏کنند.

فراستینگ مرحله پایانی لایه برداری را نشان می‌دهد و وجود و میزان آن به پزشک کمک می‌کند تا بفهمد آیا لایه برداری به اندازه کافی مؤثر بوده است یا خیر.

سه سطح فراستینگ وجود دارد:

•  تکه‌هایی از پوشش سفید روی پوست قرمز
•  پوشش سفید کلی و قرمزی پوست در زیر آن
• پوشش سفید کامل، بدون قرمزی پوست

عوارض جانبی لایه‌برداری شیمیایی چیست؟

عوارض جانبی لایه برداری شیمیایی می‌تواند خفیف باشد. با این حال، برخی افراد دچار عوارض جانبی پایدار می‌شوند، مانند:

•  قرمزی پوست که ماه‌ها باقی می‌ماند.
• لکه‌های تیره موقت روی پوست
• لکه‌های روشن پوستی
•  جای زخم

بهترین راه برای جلوگیری از بروز عوارض این است که به یک متخصص پوست با تجربه مراجعه کنید و دستورالعمل‌های مراقبت‌های پس از لایه برداری را به دقت دنبال کنید.

بیشتر بخوانید

قابلیت ارتجاعی پوست: روش‌هایی برای بهبود الاستیسیته پوست

• 1403/08/26

ریزش طبیعی مو: چرا اتفاق می‌افتد و چه اندازه است؟

• 1403/08/14

خطرات لایه برداری با توجه به رنگ پوست چیست؟

بسیاری از متخصصان پوست هنگام تصمیم گیری در مورد نوع لایه برداری از مقیاس فیتزپاتریک استفاده می‌کنند. این مقیاس پوست را به شش نوع تقسیم بندی می‌کند:

1.    پوست سفیدی که همیشه دچار آفتاب سوختگی می‌شود و هرگز برنزه نمی‌شود.

2.    پوست سفیدی که معمولاً دچار آفتاب سوختگی می‌شود و به راحتی برنزه نمی‌شود.

3.    پوستی که خیلی سفید نیست و ممکن است کمی دچار آفتاب سوختگی شود ولی برنزه می‌شود.

4.    پوست قهوه‌ای متوسط ​​که به ندرت دچار آفتاب سوختگی می‌شود و به راحتی برنزه می‌شود.

5.    پوست قهوه‌ای تیره‌تر که به ندرت دچار آفتاب سوختگی می‌شود و خیلی راحت برنزه می‌شود.

6.    پوست سیاهی که دچار آفتاب سوختگی نمی‌شود و خیلی راحت برنزه می‌شود.

در افرادی که دارای انواع پوست 1، 2 یا 3 هستند، خطر تغییر رنگ پوست یا ایجاد جای زخم در لایه برداری شیمیایی کمتر است؛ این بدان معنی است که هر نوع لایه برداری ممکن است برای آن‌ها بی‌خطر باشد.

افرادی با انواع پوست 4، 5 یا 6 در معرض خطر بیشتری برای لایه برداری پوست هستند و انجام این کار می‌تواند باعث تغییر رنگ پوست یا ایجاد زخم در پوست آن‌ها شود؛ به همین دلیل، مراجعه به یک متخصص پوست که در زمینه لایه برداری شیمیایی تجربه دارد، ضروری است.

به طورکلی، لایه برداری سطحی برای افرادی که پوست قهوه‌ای یا سیاه دارند بی‌خطر استبا این حال، این خطر با لایه برداری عمیق افزایش می‌یابد.

درمان‌های خانگی

بسیاری از محصولات تجاری حاوی همان موادی هستند که در لایه برداری شیمیایی استفاده می‌شود ولی حاوی غلظت کمتری از اسید هستند و بنابراین به مرور زمان پوست را لایه برداری می‌کنند. محصولاتی که دارای ترکیبات زیر هستند می‌توانند پوست را به روش مشابه لایه برداری حرفه‌ای، لایه برداری کنند ولی نتایج آن‌ها کمتر خواهد بود:

•  اسید گلیکولیک: این ماده می‌تواند رنگدانه‌های سطحی، علائم خفیف پیری پوست، خطوط ریز و آسیب‌های ناشی از نور خورشید را درمان کند.
•  اسید لاکتیک: این ماده نیز عملکردی مانند اسید گلیکولیک دارد و برای آسیب‌های جزئی ناشی از تابش نور خورشید، خطوط ریز و هایپرپیگمنتیشن مفید است.
• اسید ماندلیک: این اسید برای درمان قرمزی سطحی و رنگ ناهموار پوست مؤثر است.
• اسید سالیسیلیک: این اسید می‌تواند به پوست‌های چرب یا مستعد آکنه کمک کند.

مقایسه لایه بردار حرفه‌ای و درمان‌های خانگی

بهتر است که یک متخصص پوست را انتخاب کنید که در زمینه لایه برداری شیمیایی تجربه داشته باشد. این امر به ویژه برای افراد رنگین پوست که پوست آن‌ها بیشتر در معرض عوارض جانبی لایه برداری شیمیایی قرار می‌گیرد، بسیار مهم است. متخصص پوست معین می‌کند که کدام نوع لایه برداری برای پوست فرد بهتر است و کدام محصولات به بهبود پس از آن کمک می‌کنند.

افرادی که مشکلات پوستی شدیدتری دارند از درمان‌های حرفه‌ای که حاوی غلظت‌های بالاتر اسید است نتیجه بهتری می‌گیرند.

محصولات خانگی ارزان‌تر هستند، اما حاوی مواد شیمیایی ضعیف‌تری هستند. این محصولات برای افرادی که مشکلات پوستی کمتری دارند، مناسب‌تر باشد.

اسیدهای قوی می‌توانند عوارض جانبی جدی ایجاد کنند، بنابراین هرگز در خانه از مواد لایه بردار شیمیایی قوی استفاده نکنید.

خلاصه مطلب

لایه برداری شیمیایی می‌تواند آسیب‌های پوستی را کاهش دهد و ظاهری جوان‌تر به پوست بدهد. یک متخصص پوست بسته به عارضه موجود و نوع پوست فرد، مناسب‌ترین نوع لایه برداری شیمیایی را توصیه می‌کند.

لایه برداری سطحی برای انواع پوست ایمن‌تر است. با این حال، هر نوع لایه برداری شیمیایی برای بهبود، نیاز به مدتی استراحت دارد و ممکن است عوارض جانبی مانند قرمزی و حساسیت به نور خورشید ایجاد کند.

 چگونه پزشک متخصص انتخاب کنیم؟

در انجام یک رویه یا پروسیجر زیبایی، چه جراحی و چه غیر جراحی، می‌توان انتخاب صحیح پزشک را مهم‌ترین عامل رضایت و موفقیت از آن پروسیجر زیبایی دانست. گاهی ممکن است ما تمایل به انجام یک رویه زیبایی داشته باشیم و با مراجعه به پزشک متخصص متوجه شویم که اصلاً گزینه مناسبی برای آن روش نیستیم.

احتمالاً در مسیر جستجو و انتخاب پروسیجر مورد نظرمان با نام چند پزشک آشنا خواهیم شد؛ باید اطلاعات مربوط به تخصص آن پزشکانِ محترم را فقط از طریق سامانه جستجوی اعضاء نظام پزشکی  استعلام بگیریم زیرا هنوز هیچ منبع رسمی دیگری در ایران وجود ندارد که به صورت صحیح تخصص‌های دقیق پزشکان محترم در آن ذکر شده باشد.

به یاد داشته باشیم که امن‌ترین محل برای استعلام تخصص درمانگران محترم از همین سامانه است. پروفایل‌های شبکه‌های اجتماعی و عناوین درج شده در آن‌ها، وب‌سایت‌ها و عناوین درج شده در آن‌ها، حتی در وب‌سایت زیست‌لاین و ... منبع جامع و مناسبی برای استعلام تخصص صحیح پزشکان نیستند. به عنوان مثال ممکن است ما در روندِ انتخاب پروسیجر زیباییمان متمایل شویم از فردی که پزشک زیبایی است کمک بگیریم اما زمانی که اطلاعات ایشان را در سازمان نظام پزشکی استعلام بگیریم عنوان دیگری را مشاهده کنیم؛ زیرا هنوز در ایران تخصصی به نام پزشک زیبایی وجود ندارد و عنوان پزشک زیبایی همسو با مدارک دانشگاهی نیست.

پس خواهشمندیم برای استعلام نام پزشک و تخصص ایشان به سامانه جستجوی اعضاء نظام پزشکی مراجعه کنید.